De Britse gezondheidszorg staat aan de vooravond van de grootste reorganisatie uit haar geschiedenis. Dit zal gebeuren onder leiding van de topambtenaar die heeft gepresideerd over een ‘horrorziekenhuis’. Niet iedereen heeft er vertrouwen in.
Het is inmiddels een bekend ritueel in Westminster: parlementariërs die een falende topbestuurder doorzagen. Na persbaron Rupert Murdoch, casinobankier Bob Diamond, politiecommissaris John Yates, G4S-baas Nick Buckles en BBC-bons George Entwistle was het dinsdag de beurt aan zorgbobo Sir David Nicholson. Reden was een onderzoeksrapport naar de schandalige zorg in het ziekenhuis van Mid Staffordshire, waar tussen 2005 en 2008 honderden patiënten onnodig de dood vonden. Nicholson was indertijd zorgdirecteur in die regio.
Deze Ridder in de Orde van het Britse Rijk zei destijds niet te hebben geweten dat patiënten zich genoodzaakt voelden om water uit bloemenvazen te drinken, dat ze soms dagenlang in de eigen ontlasting lagen en dat dementerende ouderen als runderen naar de doucheruimtes werden gesleurd. Ook wist hij niet dat verpleegsters die teveel tijd voor hun patiënten namen konden rekenen op sancties en dat bezorgde werknemers zwijggeld kregen. Dat er een ‘cultuur van angst’ op de ziekenhuiszalen heerste was hem evenmin bekend.
Wel erkende Nicholson dat ‘het systeem’ had gefaald. De politieke bazen van de Labour Partij, Gordon Brown voorop, waren geobsedeerd door streefcijfers. Binnenkomende patiënten moesten binnen een bepaalde tijd worden geholpen, wat met zich meebracht dat receptionistes zonder medische achtergrond diagnoses begonnen te stellen. De obsessie met cijfers zorgde dat de werkelijke zorg uit het oog werd verloren. Voor de nabestaanden van de honderden slachtoffers is Nicholson de verpersoonlijking van dat verrotte systeem.
Na wat aandringen gaf Nicholson gaf toe dat hij er deels verantwoordelijk voor was dat het systeem een eigen leven ging leiden. Toch beschouwt hij zichzelf als de aangewezen man om de National Health Service, de grootste organisatie in Europa, met enige vertraging de 21e eeuw binnen te slepen. Het zorgsysteem moet minder bureaucratisch worden, huisartsen krijgen meer zeggenschap over de verdeling van het geld en particuliere zorgaanbieders doen hun intrede. Dat laatste ligt gevoelig omdat mensen ‘Amerikaanse toestanden’ vrezen.
Volgens de commissie die hem de verantwoordelijkheid voor de reorganisatie heeft toevertrouwd, bezit Nicholson niet alleen een ruime ervaring maar ook een ‘uitstekend oog voor detail’. Bij dat laatste worden, gelet op de ervaringen in Mid Staffordshire, vraagtekens gezet. Patiëntenverenigingen en tientallen kamerleden eisen zijn aftreden. Ook enkele ministers zien liever dat Nicholson vertrekt. David Cameron blijft er echter bij dat Nicholson de juiste persoon is. Ontslag zou bovendien leiden tot een vertraging van de reorganisatie.
Los van de chaos in Mid Staffordshire bezit Nicholson volgens zijn critici nog een zwakte. The Guardian wees er fijntjes op dat hij een actief lid was van de Communistische Partij, en niet tot de gematigde vleugel behoorde. Hoewel hij inmiddels een geridderd lid van het establishment is, blijkt Nicholson nog wel wat communistische trekjes te koesteren, zoals een neiging tot schimmig handelen en een voorkeur voor centraal leiderschap. Dat zou niet passen bij het streven naar een soort nightingaliaanse zorg die Danny Boyle de wereld toonde tijdens de openingsceremonie van de Olympische Spelen.
